वि.
सं.रस+आलय
1.रसयुक्त, रसमय।
2.मीठा, मधुर।
- उदा.--1..ग्वाळ बाळ रचि चारु मंडळ, बाजत बंसी रसाळ।--मीरां
- उदा.--2..दादू रंग भर खेलूं पीव सौं, तहं बाजै वेणु रसाळ। अकल पाट पर बैठा स्वांमी, प्रेम पिलावै लाल।--दादूबांणी
- उदा.--3..घट मांही घड़ियाळ, आठ पौहर लागी रहै। हरीया राग रसाळ, रग रग भीतर होत है।--अनुभववांणी
3.ठंडा, शीतल।
- उदा.--मुख दीसै विकसौ कमळ, चंदन वचन रसाळ। हियडै जांण कि करतरी, धूरत चिन्ह एमाळ।--पंच दंडी री वारता
4.सुन्दर, मनोहर। मोहक।
- उदा.--1..हंसी परी माधुरी सी चाल, अति अद्भुत रूप रसाल। मारग मिथ्यात उदाल।--विनय कुमार कृत कुसुमांजलि,
- उदा.--2..चन्द्र-वदन म्रग-लोयणी जी, चपल लोचनी बाल। हरी लंकी म्रदु भाखणी जी, इंद्राणी सी रूप रसाल।--जयवांणी
- उदा.--3..वाचंती अगम्म वेद नाचंती वजाड़ै वीण। राचंती सुरंग अग नाचंती रसाळ।--मा.वचनिका,
- उदा.--4..राधा रांणी संग लिये, गोपी निकट गुवाळ। ऊपर कीजै ईश्वर, सुन्दर स्यांम रसाळ।--गजउद्धार
5.प्रिय, प्यारा।
- उदा.--ससि--वदन म्रगलोचना रे, हरि लंकी सुविसाल। राजा मांनै अति घणी रे, जीव सूं अधिक रसाल।--जयवांणी
6.फलदायक।
- उदा.--राखौ आगै रसण रै, राघव नांम रसाळ। मुख मांझळ आंणौ मती, गिणौ अबक ज्यूं गाळ।--बां.दा.
8.जोश पूर्ण।
- उदा.--विसाळ भाल कंधरा, रसाळ छत्ति युत्थरे। रहैं पदग्ग रेखतै, सु देखतें अरी डरै।--ऊ.का.
10.आनन्ददायक, दिलचस्प।
- उदा.--मुझ नाचंतां भरह रसाल ए, स्युं जांणइ मूरख ताल।--हीराणंद सूरि,
1.रसमय या रसयुक्त पदार्थ।
2.आम, आम्र। (अ.मा., डिं.को.)
3.सेव आदि फल, फ्रूट।
- उदा.--अथवा मेह खंच करे रे लाल, ऊपर पड़ जावै काल सुविचारी रे। तो देणौ मोने मोकलौ रे लाल। अटवी मांही रसाल सुविचारीरे।--जयवांणी
5.ऋतु विशेष में होने वाला फल।
8.बोलसर नामक गन्ध द्रव्य।
13.ज, स, त, य, र, ल और 7,
9.पर यति वाला एक छंद विशेष।
14.एक वर्णिक छंद विशेष जिसमें चार सगण व अंत में दो लघु होते हैं। (ल.पिं.)
- उदा.--पाए एकणि रुप पणि, चवदह सहस चमाळ। सगण च्यारि लघु दोइ सुजि, रूपक नांम रसाळ।--ल.पिं.
15.भेंट, सौगात।
- उदा.--1..राव लाखणसीजी नै पाछा परवानां लिखनै ओठि नै सीख दीधी। रावजी नै रसाळ मेली।--वीरमदे सोनगरा री वात,
- उदा.--2..उठै बखतसिंह जी मेलियौ भागु राइकौ आंबा री रसाळदार रसाळ लेय आयौ।--मारवाड़ रा अमरावां री वारता
16.कर, महसूल, खिराज।
- उदा.--1..ताहरां मांडवगढ रै पातसाह मांणस चलाया। आदमीयां सागै एक कोड़ रुपीया घातिया। 'अकल-कैबास', 'मत-कैबास' साथे दीया-वीच कोई पूछै तौ कह्या, मांडव रै पातसाह विलाइत रै पातसाह नुं रसाळ मेली छै।--रिणमल राठौड़ खाबड़ियै री बात,